مقدمه
در جهان امروز، جرایم دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی نیستند. از جرایم سایبری و پولشویی بینالمللی گرفته تا جنایات جنگی و نسلکشی، همه در چارچوبی قرار میگیرند که به آن جرایم کیفری بینالمللی گفته میشود.
بررسی این حوزه، نهتنها برای وکلا بلکه برای شرکتها، سازمانها و حتی افراد عادی که در تعاملات بینالمللی فعالیت دارند برای شناخت حقوق و تکالیف قانونی آنها ضروری است.
گروه وکلای دادمهرا معتقدند که دفاع از حقوق قانونی افراد اعم از حقیقی یا حقوقی در سطح بینالمللی دفاع از انسانیت و عدالت جهانی است.
آقای علی کردی اردکانی و خانم سحر تنی، وکلای پایه یک دادگستری با تجربه در دعاوی فرامرزی و کیفری بینالمللی، از جمله معدود وکلای ایرانی هستند که پروندههای بینالمللی پیچیده را با موفقیت پیگیری کردهاند.
گروه وکلای دادمهرا
سریع و تخصصی مشاوره حقوقی بگیرید
تیم حرفهای گروه وکلای دادمهرا شامل وکلای پایه یک دادگستری آقای علی کردی اردکانی و خانوم سحر تنی آماده ارائه مشاوره تخصصی به سوالات و ارائه راهکار به شما در زمینه دعاوی کیفری بینالمللی است.
دریافت مشاورهفهرست مطالب
- تعریف جرایم کیفری بینالمللی
- تفاوت جرایم کیفری بین المللی با جرایم داخلی
- دادگاهها و مراجع رسیدگیکننده به جرایم کیفری بینالمللی
- فرآیند رسیدگی به پروندههای کیفری بینالمللی
- نقش وکیل متخصص در دعاوی کیفری بینالمللی
- اعلان قرمز اینترپل و نقش آن در جرایم بینالمللی
- نقش گروه وکلای دادمهرا در دعاوی کیفری بین المللی
- سوالات متداول دعاوی کیفری بین المللی
- جمع بندی
تعریف جرایم کیفری بینالمللی
تعریف جرایم کیفری بینالمللی
جرایم کیفری بینالمللی به جرایمی گفته میشود که به صلح و امنیت جامعه جهانی آسیب میزند یا اثر آن از مرزهای یک کشور فراتر میرود. این جرایم برخلاف جرایم داخلی، ماهیت جهانی دارند و رسیدگی به آنها نیازمند هماهنگی بین کشورها و نهادهای بینالمللی است.
جرایم کیفری بینالمللی شامل چهار دسته اصلی است:
1) نسلکشی (Genocide):
هر اقدام عمدی برای نابودی کامل یا جزئی یک گروه قومی، مذهبی یا نژادی.(ماده ۶ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری )
2) جنایات علیه بشریت (Crimes Against Humanity):
شامل شکنجه، قتل، آوارگی و سایر اقدامات گسترده علیه غیرنظامیان.( ماده ۷ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری )و فرق آن با جنایت جنگی این است که جنایت جنگی در حین درگیری نظامی و مسلحانه در جنگ واقع می شود در حالی که جنایت علیه بشریت ممکن است در زمان صلح و یا در شرایط غیر جنگی صورت گیرد و معمولا به درگیری مسلحانه نمی انجامد.
3) جنایات جنگی (War Crimes):
مصادیقی از قبیل نقض قوانین بینالمللی جنگ، حمله به غیرنظامیان، تخریب غیرضروری یا استفاده از سلاحهای ممنوعه.(ماده ۸ اساسنامه دیوان بین المللی کیفری) نکته حائز اهمیت این است که این اقدامات می بایست در مقیاسی وسیع صورت گیرد تا عنوان جنایت جنگی اطلاق گردد.
4) جرایم نوین فرامرزی:
مانند حملات سایبری، پولشویی بینالمللی، فساد و تجارت غیرقانونی بین کشورها.
((ویژگی مهم این جرایم این است که مسئولیت فردی متهم، حتی اگر مقام رسمی یا نظامی باشد، محفوظ است و نمیتواند خود را تنها به عنوان نماینده کشور معاف بداند!))
تفاوت جرایم کیفری بین المللی با جرایم داخلی
جرایم کیفری بینالمللی، به دلیل گستره و اثرگذاری فرامرزی، شرایطی متفاوت با جرایم داخلی دارند. این تفاوتها نه تنها در مرجع رسیدگی و قانون حاکم، بلکه در اهداف، مسئولیت متهم، پیچیدگی پرونده و شیوه پیگرد دیده میشود.
۱. مرجع رسیدگی
جرایم داخلی: معمولا دادگاههای داخلی کشورها مسئول رسیدگی هستند و پرونده محدود به حیطه قضایی همان کشور است.
جرایم بینالمللی: دادگاههای ملی در صورتی میتوانند رسیدگی کنند که متهم در خاک آن کشور حضور داشته یا یافت شودو یا دولت مربوطه همکاری کند؛ در غیر این صورت، دیوان کیفری بینالمللی (ICC) یا دادگاههای ویژه وارد عمل میشوند.
۲. قانون حاکم
جرایم داخلی: قوانین کیفری و آیین دادرسی عمومی، ملاک پیگرد است.
جرایم بینالمللی: اساسنامه رم، معاهدات حقوق بشر، قوانین بینالمللی و کنوانسیونها اعمال میشود. حتی گاهی قوانین ملی کشورهای مختلف باید با هم هماهنگ شوند تا پیگرد ممکن شود.لازم به ذکر است در پاره ای از موارد متهم طبق قوانین کشوری که در آن یافت یا بازداشت می شود محاکمه و مجازات می گردد .
۳. هدف از پیگرد
جرایم داخلی: حفظ نظم و امنیت ملی، اجرای عدالت و مجازات فرد خاطی.
جرایم بینالمللی: حفاظت از صلح جهانی، جلوگیری از نسلکشی، جنایات جنگی و نقض حقوق بشر. اجرای این مقررات هدف انسانی و اجتماعی فراتر از مرزها دارند.
۴. مسئولیت متهم
جرایم داخلی: مسئولیت فردی است و گاهی مقامات عالی ممکن است مصونیت داشته باشند.
جرایم بینالمللی: اصولا مقامات عالی یا نظامی نمیتوانند از بار مسئولیت کیفری شانه خالی کنند. اصل «هیچ کس فراتر از قانون نیست» به صراحت اجرا میشود.
۵. پیچیدگی پروندهها
جرایم داخلی: مدارک معمولا به زبان ملی و محدود به ادله اثبات دعوی داخلی است.
جرایم بینالمللی: نیاز به مدارک چندزبانه(معمولا انگلیسی)تحلیل اسناد بینالمللی، ادله و مستندات دیجیتال، شهادت بینالمللی و همکاری چند کشور دارد.
۶. شیوه پیگرد و همکاری
جرایم داخلی: صرفاً از طریق سیستم قضایی ملی انجام میشود.
جرایم بینالمللی: شامل همکاری میان کشورها، استرداد مجرمین، استفاده از نهادهای بینالمللی و هماهنگی با پلیس بینالملل (INTERPOL) است.
دادگاهها و مراجع رسیدگیکننده به جرایم کیفری بینالمللی
جرایم کیفری بینالمللی از آن دست مواردی هستند که رسیدگی به آنها تنها محدود به یک کشور نیست و نیازمند نهادهای فراملی و بینالمللی است. از این رو، دادگاهها و مراجع متعددی برای رسیدگی به این نوع جرایم ایجاد شدهاند.
دیوان کیفری بینالمللی (ICC)
دیوان کیفری بینالمللی، اولین مرجع دائمی در جهان است که به بررسی جنایات علیه بشریت، نسلکشی و جنایات جنگی میپردازد. این دیوان در لاهه هلند مستقر است و وظیفه دارد پروندههایی را که کشورها نمیتوانند یا نمیخواهند رسیدگی کنند، دنبال کند.
دادگاههای ویژه و موقت
علاوه بر ICC، تاریخ حقوق کیفری بینالمللی نشان میدهد که در مواقع بحران یا پس از جنگ، دادگاههای ویژه تشکیل شدهاند. نمونههای بارز عبارتاند از:
- دادگاه نورنبرگ و توکیو بعد از جنگ جهانی دوم برای رسیدگی به جنایات نازیها و جنایات ژاپنیها.
- دادگاه یوگسلاوی سابق (ICTY) برای رسیدگی به جنایات جنگی در بالکان.
- دادگاه رواندا (ICTR) برای نسلکشی در سال ۱۹۹۴.
- دادگاهها و مراجع داخلی با صلاحیت بینالمللی
در برخی کشورها مانند ایران، دادسرای امور بینالملل مسئول رسیدگی به جرایمی است که عنصر خارجی دارند. این دادسرا شامل تشکیلاتی در راستای شناسایی جرایم سایبری فرامرزی، استرداد مجرمین و پروندههای پیچیده اقتصادی میباشد .
این دادسرا میتواند با همکاری اینترپل و سایر نهادهای بینالمللی، متهمین را شناسایی، بازداشت و برای محاکمه به کشور مربوطه معرفی کند و یا جرائمی که اثر یا بخشی از آن در حوزه ی قضایی ایران واقع می شود را رسیدگی نماید.
اهمیت انتخاب مرجع مناسب در دعاوی کیفری بینالمللی
انتخاب مرجع رسیدگی تأثیر مستقیمی بر نتیجه پرونده دارد. وکیل متخصص باید بررسی کند که پرونده در کدام دادگاه یا دیوان شانس موفقیت بیشتری دارد و چه موانع حقوقی و سیاسی ممکن است وجود داشته باشد.
فرآیند رسیدگی به پروندههای کیفری بینالمللی
رسیدگی به جرایم کیفری بینالمللی یک مسیر چندمرحلهای است که هر مرحله آن نیازمند دقت بالا و حضور وکیل متخصص است.
مرحله ۱: تحقیق مقدماتی و جمعآوری شواهد
قبل از هر اقدامی، تحقیقات مقدماتی آغاز میشود. این مرحله شامل جمعآوری اسناد، ادله دیجیتال، شهادت شاهدان و مدارک مستند است.
بهعنوان مثال، در پروندههای سایبری، لاگها، ایمیلها ، تراکنشهای مالی بین المللی و چت های موجود در شبکه های اجتماعی میتوانند نقش کلیدی در اثبات جرم داشته باشند.
مرحله ۲: بررسی صلاحیت دادگاه یا دیوان
پس از جمعآوری شواهد، بررسی میشود که کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی دارد:
دیوان کیفری بینالمللی (ICC)
دادگاه ویژه یا موقت
دادسرا و دادگاه داخلی با صلاحیت بینالمللی
این تصمیم تعیینکننده مسیر پرونده و قوانین حاکم است.
مرحله ۳: صدور کیفرخواست و بازداشت متهم
پس از تعیین صلاحیت و در صورت توجه اتهام ،دادسرا کیفرخواست صادر میکند و در صورت لزوم، بازداشت بینالمللی متهم انجام میشود.
در این مرحله، همکاری با مقامات بینالمللی و رعایت حقوق متهم بسیار اهمیت دارد.
مرحله ۴: رسیدگی علنی و دفاع
رسیدگی در مراجع بین المللی به صورت علنی انجام میشود و وکیل متخصص موظف است از حقوق موکل دفاع کند.
وکیل وظیفه دارد اسناد و مدارک را تحلیل کرده و دفاعیات قانونی و مستدل ارائه دهد تا از تضییع حقوق موکل جلوگیری نماید.
مرحله ۵: صدور حکم و پیگیری اجرای آن
پس از پایان محاکمه، حکم صادر میشود. اجرای حکم در جرایم بینالمللی معمولاً شامل همکاری بین کشورها و نهادهای بینالمللی است.
وکیل متخصص همچنان باید بر اجرای حکم نظارت داشته باشد، زیرا ممکن است چالشهای سیاسی یا حقوقی مانع از اجرای کامل شود.
نقش وکیل متخصص در دعاوی کیفری بینالمللی
در پروندههای کیفری بینالمللی، حضور وکیل متخصص تنها یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. این پروندهها معمولا پیچیده، فرامرزی و تحت تاثیر قوانین متعدد داخلی و بینالمللی هستند. وکیل متخصص وظایف متعددی دارد که هرکدام میتواند سرنوشت پرونده را تغییر دهد.
۱. تحلیل پرونده و استراتژی دفاعی
یک وکیل متخصص ابتدا پرونده را از جنبههای مختلف حقوقی و بینالمللی بررسی میکند. او تشخیص میدهد که:
- آیا جرم بین المللی شامل جنایات جنگی، نسلکشی، جنایات علیه بشریت یا جرایم سایبری و …….است؟
- کدام دادگاه یا دیوان صلاحیت رسیدگی دارد؟
- چه مدارکی برای اثبات دفاع یا کاهش مجازات لازم است؟
این تحلیل باعث میشود تا استراتژی دفاعی کاملاً مبتنی بر قوانین بینالمللی و شرایط پرونده شکل بگیرد.
۲. جمعآوری شواهد و مستندات بینالمللی
جرایم کیفری بینالمللی معمولا مستندات پیچیدهای دارند: اسناد چندزبانه، ادله دیجیتال، شهادت شاهدان بینالمللی و مدارک رسمی دولتها.
وکیل متخصص مسئول جمعآوری، اعتبارسنجی و ارائه این شواهد به شکل قانونی است تا شانس موفقیت در دادگاه افزایش یابد.
۳. تعامل با دادگاهها و مراجع بینالمللی
وکیل متخصص باید:
- روند پرونده را در دیوان کیفری بینالمللی، دادگاههای ویژه یا دادسرای امور بینالملل ایران پیگیری کند.
- ارتباط مستقیم با قاضی، دادستان و کارشناسان بینالمللی برقرار کند.
- اطمینان حاصل کند که تمام فرآیند قانونی رعایت شده و حقوق موکل تضییع نمیشود.
این تعاملات نقش کلیدی در موفقیت پرونده دارند، به ویژه در پروندههای فرامرزی که اختلاف قوانین و رویهها ممکن است پیچیدگی ایجاد کند.
۴. دفاع در برابر اعلان قرمز(جلب بین المللی) اینترپل و استرداد متهم
در پروندههایی که اعلان قرمز اینترپل صادر شده، وکیل متخصص:
- بررسی میکند که اعلان قرمز قانونی و معتبر است یا خیر.
- حقوق موکل را در کشور میزبان پیگیری میکند تا از بازداشت غیرقانونی جلوگیری شود.
- در صورت نیاز، مستندات لازم برای جلوگیری یا به تأخیر انداختن استرداد ارائه میدهد.
این مرحله حیاتی است زیرا عدم توجه به اعلان قرمز میتواند باعث بازداشت فوری و مشکلات بینالمللی برای موکل شود.
۵. مشاوره حقوقی پیشگیرانه
وکیل متخصص تنها در مراحل دادرسی فعال نیست، بلکه پیشگیرانه نیز نقش دارد:
- مشاوره به شرکتها، استارتاپها و افراد در خصوص قوانین بینالمللی و خطرات حقوقی ناشی از آن
- تنظیم قراردادها و توافقنامههای بینالمللی با رعایت قوانین کیفری حاکم بر آن
- آموزش و آمادهسازی کارکنان و تیمها برای جلوگیری از جرایم سایبری و اقتصادی
این مشاوره باعث کاهش ریسک قانونی و جلوگیری از ورود پرونده به مراحل پیچیده قضایی میشود.
۶. ارائه دفاع مستدل و تخصصی
در مرحله رسیدگی:
وکیل متخصص تمام مستندات، تحلیلها و ادله را به شکل منطقی و حرفهای ارائه میکند.
استدلال حقوقی بینالمللی را برای دفاع از موکل به کار میگیرد.
با ارائه دفاعیات مبتنی بر قوانین بینالمللی، شانس صدور حکم عادلانه را افزایش میدهد.
۷. پیگیری اجرای حکم و حقوق موکل پس از صدور رای
پس از صدور حکم، وکیل متخصص همچنان نقش کلیدی دارد:
- نظارت بر اجرای حکم
- رفع مشکلات اجرایی در سطح بینالمللی
- استفاده از نهاد های ارقامی و جایگزین حبس در صورت تحقق شرایط لازم
- پیگیری حقوق موکل در صورتی که حکم ناقص یا ناقض حقوق انسانی صادر شده باشد.
در جدول زیر به جمع بندی موارد گفته شده پرداخته ایم.
اعلان قرمز اینترپل و نقش آن در جرایم بینالمللی
یکی از ابزارهای مهم در رسیدگی به جرایم کیفری بینالمللی، اعلان قرمز اینترپل (Interpol Red Notice) است. این اعلان در واقع یک هشدار بینالمللی برای شناسایی و بازداشت موقت متهم است تا امکان استرداد او به کشور درخواستکننده فراهم شود.
ویژگیهای اصلی اعلان قرمز:
- اعلان جهانی: در بیش از ۱۹۰ کشور عضو اینترپل معتبر است.
- استرداد متهم: کشورهایی که عضو هستند موظفاند در صورت یافتن متهم، او را بازداشت کرده و به کشور صادرکننده درخواست تحویل دهند.
- هماهنگی با دادگاهها: استفاده از اعلان قرمز معمولاً پس از صدور کیفرخواست و تأیید صلاحیت دادگاهها یا دیوانها انجام میشود.
- محدودیتها و الزامات قانونی: اعلان قرمز فقط هشدار است و نمیتواند حکم بازداشت نهایی باشد؛ کشور میزبان در این راستا باید قوانین داخلی خود را رعایت کند.
نقش وکیل متخصص در اعلان قرمز
- بررسی اعتبار و شرایط اعلان قرمز
- دفاع از حقوق متهم در کشور میزبان
- هماهنگی با مقامات بینالمللی و ارائه مدارک قانونی برای استرداد یا رفع ابهام
- پیگیری قانونی برای جلوگیری از تضییع حقوق موکل
نقش گروه وکلای دادمهرا در دعاوی کیفری بین المللی
در پروندههای دعاوی کیفری بینالمللی، حضور وکیل متخصص علاوه بر تحلیل حقوقی، نیازمند تجربه عملی و تسلط بر قوانین بینالمللی و داخلی است. گروه وکلای دادمهرا با ترکیب تخصصهای متفاوت، یکی از حرفهایترین تیمها در ایران در حوزه دعاوی کیفری بینالمللی محسوب میشوند.
۱. آقای علی کردی اردکانی – متخصص دعاوی کیفری بینالمللی و سایبری
تخصص: دعاوی کیفری بینالمللی، جرایم سایبری، حقوق دیجیتال و مالکیت معنوی
نقش در پرونده:
- تحلیل پروندههای فرامرزی و تعیین صلاحیت دادگاه یا دیوان
- جمعآوری و تحلیل ادله دیجیتال و مدارک بینالمللی
- دفاع در برابر اعلان قرمز اینترپل و هماهنگی با مراجع بینالمللی
- ارائه استراتژی حقوقی مبتنی بر قوانین بینالمللی و کنوانسیونهای مرتبط
آقای علی کردی اردکانی با تجربه همکاری با شرکتهای معتبر داخلی و بینالمللی، قادر است پروندههای پیچیده کیفری و سایبری را با رعایت تمام جنبههای قانونی مدیریت کند.
۲. خانم سحر تنی – متخصص دعاوی ملکی، ثبتی و مشاوره حقوقی بینالمللی
تخصص: دعاوی ملکی و ثبتی، دعاوی تجاری، مشاوره حقوقی به شرکتها و استارتاپها
نقش در پرونده:
- بررسی قراردادها و اسناد تجاری مرتبط با پروندههای بینالمللی
- ارائه مشاوره حقوقی پیشگیرانه برای کاهش ریسک پروندههای بینالمللی
- هماهنگی با تیمهای حقوقی داخلی و بینالمللی برای حمایت از موکل
- پیگیری حقوق موکل پس از صدور حکم و نظارت بر اجرای آن
خانم تنی با سابقه موفقیت در پروندههای پیچیده ملکی و تجاری، نقش کلیدی در پیشگیری و حمایت حقوقی از موکلان بینالمللی ایفا میکند.
۳. همکاری تخصصی تیمی
آقای علی کردی اردکانی بر جنبههای کیفری و سایبری بینالمللی تمرکز دارد.
خانم سحر تنی بر مشاوره، قراردادها و مسائل ثبتی/تجاری تمرکز میکند.
این تقسیم وظایف باعث میشود پروندهها به شکل جامع، حرفهای و مطابق قوانین بینالمللی مدیریت شوند.
سوالات متداول دعاوی کیفری بین المللی
– نسلکشی
– جنایات جنگی
– جنایات علیه بشریت
– جنایت تجاوز
جمع بندی دعاوی کیفری بینالمللی
گروه وکلای دادمهرا — متخصص در دعاوی کیفری بینالمللی
جرایم کیفری بینالمللی نهتنها مفهومی حقوقی بلکه مسئلهای انسانی است.
شناخت این حوزه، راه دفاع از حقوق قانونی موکل در سطح جهانی است.
اگر شما درگیر پروندهای با دعاوی کیفری بینالمللی هستید یا قصد دارید درباره صلاحیت دادگاههای بینالمللی مشاوره بگیرید، گروه وکلای دادمهرا با حضور متخصصان برجسته آماده ارائه خدمات حقوقی در سطح حرفهای و بینالمللی میباشد:
📞 رزرو مشاوره فوری
🌐 ورود به وبسایت دادمهرا
